Fizyczno-techniczne jaja

Eksperymenty z wykorzystaniem jajek surowych i ugotowanych

Fizyczno-techniczne jaja

Co było pierwsze, kura czy jajko?

Pan Korek zamyślony

To odwieczny dylemat filozofów, naukowcow i przeciętnych zjadaczy chleba jajka.

Traktując sprawę dosłownie, odpowiedź na to pytanie byłaby prosta – jajko. Gady (stworzenia jajorodne) były pierwsze niż kura domowa.  Archeopteryksy, czyli pierwsze ptaki, pojawiły się na Ziemi około 150 mln lat temu, a gady — co najmniej 300 milionów lat tamu. Kura natomiast została udomowiona zaledwie 5 tys. lat temu z dzikiego gatunku kur bankiwa. W Polsce odnaleziono kości kur podczas wykopalisk w Biskupinie.

Profesor Mark Roger i dr David Quigley z Uniwersytetu Warwick wraz z kolegami z Uniwersytetu w Sheffield wykazali w badaniach, że białko kurze OC-17, wspomagające formowanie twardej skorupki jajka, pojawia się i przed, i po powstaniu owej skorupki. Wspomniani uczeni są zdania, że ten chemiczny wybryk natury, pokazuje pytanie o pierwszeństwo jako jeszcze bardziej bezsensowne niż dotychczas. Natomiast prof. John Brookfield oraz prof. David Papineau dowodzą, że jeżeli pierwsza była kura, to musiała pochodzić z jajka, które poprzedzało tę kurę.

W teorii ewolucji Darwina stwierdza się, że gatunki zmieniają się w czasie na skutek mutacji i selekcji. Ponieważ DNA może zostać zmodyfikowane jedynie przed urodzeniem, mutacja musi mieć miejsce w momencie zapłodnienia komórki jajowej bądź w samym jajku, które złożyło zwierzę podobne do kury, ale nie kura. Zatem jajo, wyprzedza kurę.

Chrześcijanie wierzą w Boga stwarzającego ptaki i nakazującego im się rozmnażać. Wskazuje to na pierwszeństwo kury przed jajkiem.

W buddyzmie istnieje wierzenie w koło czasu, w którym traktuje się czas jako cykliczny z powtarzającymi się epokami. Odpowiedź jest więc następująca: nic nie było pierwsze — ani jajko, ani, kura.

Jajko Kolumba

Podczas przyjęcia wydanego na cześć żeglarza przez kardynała Mendozę goście, zazdrośni o sukcesy Kolumba, próbowali zdyskredytować jego odkrycia, twierdząc, że przepłynięcie przez ocean to najprostsza rzecz na świecie. Wtedy Kolumb spytał, kto z nich potrafi postawić ugotowane jajko w pionie. A kiedy po wielu próbach nikomu się nie udało, uznali, że to niemożliwe. A co zrobił Kolumb?
Dokonał „niemożliwego”, nadtłukując lekko skorupkę, na co nikt przed nim nie wpadł. Zapytał wtedy gości, czy jest coś prostszego od tego, o czym przed chwilą mówili, że jest niemożliwe. Każdy potrafi to zrobić, ale dopiero po tym, kiedy mu pokazano jak.

tyle kg ważył człowiek stojący na 3 surowych jajkach podczas eksperymentu naukowców z Uniwersytetu Śląskiego

Pod czujnym okiem Szalonych Naukowców Pana Korka wcielicie się w ciekawskich inżynierów i będziecie przeprowadzać różne eksperymenty na jajkach — zarówno surowych jak i ugotowanych.

Wykorzystując siłę ścisku dłoni sprawdzimy wytrzymałość skorupek surowych jajek. Podejmiemy także odważną próbę stania na surowych jajach.

Zbadamy wpływ różnicy ciśnień na jajko i z chirurgiczną precyzją obierzemy surowe jajko ze skorupki. Ciekawe, jak wysoko takie jajo potrafi się odbić?!

Równia pochyła (tak fizycy nazywają nachyloną drogę) posłuży nam do zbadania budowy jaja. W oparciu o wyniki doświadczeń opracujemy nieniszczącą metodę rozróżniania jajek ugotowanych i surowych.

W widowiskowy sposób poddamy jajo działaniom sił grawitacji, oporu i wyporu — Isaac Newton, George Stokes i Archimedes z Syrakuz będą z nas dumni.

Czy naukowe podejście do jajka pozwoli nam powtórzyć słynny eksperyment Krzysztofa Kolumba, ale tym razem bez uszkodzenia skorupki?

Do przeprowadzenia eksperymentów na jajach wykorzystamy łatwo dostępne rzeczy (zapałki, butelki, ocet, sól) a także pompę próżniową, ciekły azot czy ploter sferyczny sterowany komputerem.

Za pomocą tego ostatniego urządzenia z iście matematyczną precyzją wykonacie PISANKI, które będą waszą naukową pamiątką z warsztatów.