Naukowe kuchenne rewolucje, czyli fizyk w kuchni

Wykład z fizyki, chemii i techniki z wykorzystaniem kuchennych substancji i urządzeń

Kuchenne substancje i sprzęty do celów naukowych

Plazma w kuchence mikrofalowej

Wykład z fizyki, chemii i techniki z wykorzystaniem kuchennych substancji i urządzeń

Naukowe kuchenne rewolucje, czyli fizyk w kuchni

Keczup to płyn nienewtonowski roz­rze­dza­ny ści­na­niem

Żaden współczesny dom nie obejdzie się bez kuchni. Wydzielone miejsce do gotowania stało się potrzebne od chwili, kiedy ludzie przestali żywić się roślinami i surowym mięsem. Archeolodzy uważają, że Europejczycy zaczęli gotować 400 tys. lat temu (On the earliest evidence for habitual use of fire in Europe). Ślady świadomego używania ognia odkryto także na innych kontynentach. W Afryce (jaskinia Wonderwerk) znaleziono spopielone mikroresztki roślinne, spalone kości zwierząt i kamienne narzędzia. Analiza tych osadów z wykorzystaniem mikrospektroskopii w podczerwieni dała zaskakujący wynik — spalenie miało miejsce ok. 1 mln lat temu (Microstratigraphic evidence of in situ fire in the Acheulean strata of Wonderwerk Cave, Northern Cape province, South Africa).

lat temu Homo erectus zaczął gotować

Gotowanie w garnkach z wodą zaczęło się znacznie później niż pieczenie bezpośrednio nad ogniem. Pierwsze wodoszczelne i ogniotrwałe naczynia ceramiczne pojawiły się w Azji 20 tys. lat temu (Michael Pollan „Magia gotowania: Naturalna historia transformacji”).

Plazma w kuchence mikrofalowej (program TV "Pod lupą")

Przez stulecia do przygotowywania posiłków stosowano w domach piece opalane drewnem i węglem. Wzmianki o pierwszych kuchenkach gazowych pochodzą z początku XIX wieku (Zachäus Winzler, 1802 r.). W 1836 r. brytyjski wynalazca James Sharp otworzył pierwszą fabrykę kuchenek gazowych. Na początku XX wieku pojawiły się pierwsze kuchenki elektryczne wykorzystujące zjawisko wydzielania ciepła podczas przepływu prądu elektrycznego przez drut oporowy. We współczesnych kuchniach energia elektryczna zamieniania jest na termiczną także za pomocą mikrofal wytwarzanych przez magnetron w kuchence mikrofalowej oraz przez prądy wirowe indukowane w dnie garnka — kuchenka indukcyjna.

Zjawisko oddziaływania mikrofal z jedzeniem odkrył przypadkowo w 1945 r. Amerykanin Percy Spencer.  Podczas prac przy konstrukcji urządzenia radarowego zauważył, że czekoladowy batonik w kieszeni jego spodni zaczyna się topić.

dolarów kosztowała pierwsza kuchenka mikrofalowa z 1947 roku

Zakład Imperial Sugar Refinery po wybuchu pyłu cukrowego (USA, 2008)

7 lutego 2008 r. około godziny 19 pył cukrowy w zakładzie rafinacji i pakowania cukru Imperial Sugar Refinery (Port Wentworth, USA) napotkał źródło zapłonu. Przegrzane łożysko podajnika taśmowego doprowadziło do wybuchu i rozerwania obudowy podajnika. Nagromadzony w pomieszczeniu pył cukru został uniesiony i zapalony przez przyspieszającą kulę ognia. Wzniecone w ten sposób obłoki pyłu stanowiły paliwo dla wtórnego wybuchu, który przemieszczał się przez budynek. Betonowe stropy zerwały się, uwalniając tony granulowanego cukru i cukru pudru, prosto w płomienie. Zginęło 14 osób a 36 zostało poważnie rannych. (źródło: Georgia sugar refinery explosion)

Szaleni Naukowcy z Laboratorium Pana Korka wkraczają do kuchni!

Do przeprowadzenia eksperymentów z fizyki, chemii i techniki, będą wykorzystywać substancje i urządzenia dostępne w domowej kuchni.

Płonąca głowa Michała na wykładzie w Świdnicy

Znane kuchenne sprzęty,

takie jak butelki, garnki, półmiski, szklanki, talerze, blender, czajnik, czy kuchenka mikrofalowa, zmienią się w sprzęt laboratoryjny. Razem z uczestnikami wykładu naukowcy planują odkrycie zaskakujących właściwości zwykłych produktów spożywczych.

Badanie procesów termodynamicznych na półmiskach

Badacze pod naukową lupę wezmą:

  • kapustę,
  • rodzynki,
  • ziemniaki,
  • grejpfruty,
  • ocet,
  • keczup,
  • olej,
  • pieprz,
  • cukier,
  • ryż,
  • oraz mleko.

Jeśli dodamy do tego płyn do naczyń i środek do udrażniania zlewu, to raczej nie spodziewajmy się smakowitych potraw.

Nie ma co płakać nad rozlanym glutem

Z pewnością nad kuchennym stołem

pojawi się trochę dymu, tym bardziej, że zwariowana ekipa Pana Korka poszukuje odważnych pomocników do sprawdzenia wybuchowości mąki.

Wybuchowa mąka

Zapowiada się ciekawa naukowa przygoda!